یک واکسن درمانی برای یک سرطان پوستی مرگبار نتایج امیدوارکننده‌ای داشته است

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ای‌بی‌سی‌نیوز این واکسن بر خلاف درمان‌های مععمول ضد سرطان مانند شیمی‌درمانی عوارض جانبی چندانی ندارد.

عوارض جانبی درمان‌های سرطان گاهی بدتر از خود سرطان است و ممکن است به مرگ زودرس بیمار منتهی شود و همین موض‍وع باعث ترس بیماران می‌شود.

درمان‌های معمول ضد سرطان مانند شیمی‌درمانی با کشتن سلول‌های سرطانی عمل می‌کنند، اما هم‌زمان سلول‌های غیر سرطانی و سالم در سراسر بدن را هم از بین می‌برند. درنتیجه طیفی از عوارض جانبی از ریزش مو، تهوع و استفراغ رخ می‌دهد و تضعیف دستگاه ایمنی بیمار او را در معرض خطر عفونت‌های مرگبار قرار می‌دهد.

استفاده از دستگاه ایمنی برای مبارزه با سرطان

اما شیوه‌های جدید درمان سرطان که ایمنی‌درمانی نامیده می‌شوند، از توانایی دستگاه ایمنی خود فرد برای مهار کردن سرطان استفاده می‌کنند، و یکی از شیوه‌ها تجیز واکسن‌های درمانی سرطان است. واکسن جدید که به‌وسیله یک شرکت کوچک زیست‌فناوری آمریکایی به نام اوربیس ساخته شده است، سال‌ّ‌ها مورد بررسی بوده و هر واکسن تزریق‌شده به طور انحصار برای هر شخص معین مبتلا به سرطان طراحی شده است. (personalized vaccine)

سلول‌های سرطان در یک شخص به طور معمول از چنگ دستگاه ایمنی می‌گریزند، چرا که نه به عنوان سلول‌های بیگانه بلکه به عنوان سلول‌های خودی شناسایی می‌شوند.

در ساخت واکسن جدید از سلول‌های توموری خود شخص برای شناسایی بخش‌هایی خاص از سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند تا خاصیت تحریک‌کنندگی دستگاه ایمنی را دارند و بعد با وارد کردن آنها به شکل واکسن به بدن می‌توان دستگاه ایمنی را طوری تحریک کرد که توانایی شناسایی سلول‌های سرطانی مانند عوامل عفونی را پیدا کند و به‌این‌ترتیب دستگاه ایمنی خود بدن امکان پیدا می‌کند با سرطان مبارزه کند.

پژوهشگران معتقدند اگر این روش استفاده دستگاه ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان با شناسایی زودرس سرطان همراه شود، ممکن است بتوان به روشی برای علاج قطعی سرطان دست یافت.

بیشتر بخوانید:

درباره ایمنی‌درمانی: آینده درمان سرطان

نتایج امیدوارکننده واکسن در بیماران دچار سرطان پوستی پیشرفته

واکسن جدید تاکنون در صدها بیمار مبتلا به اشکال پیشرفته سرطان پوستی ملانوم (یک سرطان مرگبار پوستی که از سلول‌های رنگدانه‌ای یا ملانوسیت‌های پوست منشأ می‌گیرد) در یک کارآزمایی بالینی مرحله دوم آزمایش شده است.

آخرین داده‌های منتشرشده درباره این بررسی که در یک کنفرانس دانشگاهی منتشر شده است، نشان می‌دهد که حدود ۹۵ درصد از بیمارانی که فقط واکسن دریافت کرده‌اند، هنوز سه سال پس از شروع درمان زنده و ۶۴ درصد عاری از بیماری هستند. در میان بیماران مبتلا به پیشرفته‌ترین مراحل این سرطان، میزان بقای عاری از بیماری پس از سه سال در افراد مبتلا به مرحله یا stage سوم بیماری که واکسن دریافت کرده بودند، ۶۰ درصد بود، حالیکه در بیماران مشابهی که دارونما دریافت کرده بودند، این رقم فققط ۳۹ درصد بود. در بیمارانی که در مرحله چهارم سرطان بودند، میزان بقای سه‌ساله در دریافت‌کنندگان واکسن ۶۸ درصد بود، در حالیکه این رقم در بیماران مشابهی که دارونما یا پلاسبو دریافت کرده بودند، به صفر کاهش می‌یافت.

شایع‌ترین عوارض جانبی در دریافت‌کنندگان واکسن قرمزی و درد در محل تزریق و تب و خستگی بود که در دریافت سایر واکسن‌ها هم دیده می‌شود.

چالش‌هایی که در برابر تایید این واکسن وجود دارد

البته کارشناسان مستقل می‌گویند گرچه نتایج کارآزمایی بالینی مرحله دوم این واکسن امیدوارکننده است، اما تا هنگامی کارآزمایی گسترده‌تر مرحله سوم انجام نشده باشد، نمی‌توان نتایج را قطعی دانست.

این پژوهشگران تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا برای انجام کارآزمایی بالینی مرحله سوم را گرفته‌اند. این کارآزمایی که اواخر امسال شروع می‌شود، سه سال طول خواهد کشید و هدف این است که ۵۰۰ نفر بیمار وارد آن شوند.

یک مشکل در کارآزمایی‌های بالینی گسترده مرحله سوم مسئله تأمین مالی انجام پژوهش‌ها به خصوص برای شرکت‌های کوچک‌تر است. پژوهشگران این شرکت زیست‌فناوری هم برای مقابله با این مشکل و فراهم کردن دسترسی به این شیوه درمانی برای بیماران بیشتر که می‌تواند نتایج بیشتری هم به دست دهد، نوع خاصی از کارآزمایی بالینی به نام «کارآزمایی سبدی» (basket trial) را آغاز کرده‌اند که این امکان را فراهم می‌کند که همین واکسن را که در کارآزمایی‌های بالینی سرطان پوستی ملانوم موفق بوده است، در بیماران دیگر دچار سرطان‌های توده‌ای (solid tumor) که دارای برخی از شرایط معین باشند، به کار برده شود. واکسن در مورد معین این پژوهش به بیمارانی داده می‌شود که بار توموری آنها کم یا حداقل باشد، بنابراین اغلب این بیماران قبل از دریافت واکسن نوعی درمان دریافت کرده‌اند.

پیش از اینکه دسترسی گسترده به این واکسن فراهم شود، باید مرحله سوم کارآزمایی بالینی در طول چند سال را با موفقیت بگذراند و تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا را دریافت کند. حتی پس از آن لازم است، واکسن در کارآزمایی‌های محدودتر (basket trials) نتایج موفقی داشته باشد و سپس به کارآزمایی‌های بالینی اختصاصی‌تر برای موارد دیگر بیماری وارد شود که سال‌ها طول می‌کشد و میلیون‌ها دلار خرج برمی‌دارد. البته در هنگام انجام کارآزمایی‌های بالینی گسترده‌تر ممکن است توجه شرکت‌های داروسازی بزرگتر برای سرمایه‌گذاری جلب شود.